Abstract | Cilj istraživanja: Antipsihotici u obliku injekcija s dugim djelovanjem propisuju se da bi se smanjila nesuradljivost i time smanjila mogućnost relapsa shizofrenije. Najraširenija podjela antipsihotika je na tipične (klopromazin, haloperidol, flufenazin; veliki afinitet za dopaminske receptore u nigrostrijatalnom sustavu, često uzrokuju ekstrapiramidne simptome, nemaju učinak na tzv. negativne simptome shizofrenije, ali ih mogu čak i izazvati) i atipične antipsihotike (klozapin, sulpirid, risperidon, olanzapin, kvetiapin, ziprasidon, aripiprazol; imaju selektivno veći afinitet za mezolimbičke dopaminske receptore ili veći afinitet za 5-HT2 receptore, mnogo je rjeđa učestalost ekstrapiramidnih nuspojava, a terapijski se učinak se proteže na pozitivne, negativne, efektivne i kognitivne simptome). Cilj liječenja shizofrenije antipsihoticima je što bolje kontrolirati simptome bolesti s najmanjom mogućom dozom. Cilj ovog istraživanja bio je usporediti učinkovitost tipične i atipične antipsihotične depot terapije u odnosu na stopu rehospitalizacije.
Ispitanici i metode: Retrospektivno su pregledane povijesti bolesti 233 pacijenta sa dijagnozom shizofrenije koja su hospitalizirana u razdoblju od siječnja 2013. do siječnja 2014. godine te liječena tipičnim i atipičnim depot antipsihoticima. Kriteriji isključenja bili su: bolesnici sa letalnim ishodom, bolesnici čiji podatci izostaju (liječeni u drugim ustanovama, turisti), bolesnici čiji podatci o vrsti primljene terapije izostaju zbog primanja u neku drugu ustanovu (ustanove za produženo liječenje). Srednja dob je bila 44 godine (raspon 19 – 78 godina). Praćenje bolesnika je ovisno o rehospitalizaciji bilo godinu dana.
Rezultati: Od ukupno 233 bolesnika, bilo je 145 muškaraca (62%) i 88 žena (38%). Atipičnu antipsihotičnu terapiju je primalo 150 bolesnika, a tipičnu 83 bolesnika. Stopa rehospitalizacije za tipične antipsihotike iznosila je 395,8±179,7 dana, a za atipične 389,7±187,1 dana. Kod depot preparata Haldola® je dobiveno vrijeme u kojem je uslijedila rehospitalizacija 390±172 dana, kod Moditena® 402,308±190 dana, kod Rispolept Conste® 398,75±211 dana, kod Xepliona® 342,656±132 dana te kod Zypadhere® 405,652±185 dana.
Zaključci: Terapija tipičnim depot antipsihoticima jednako je učinkovita u liječenju shizofrenije kao i terapija atipičnim depot antipsihoticima. Nije utvrđena statistički značajna razlika u terapiji tipičnim i atipičnim antipsihoticima na stopu rehospitalizacije (P=0,809). Najbolji rezultat je dobiven kod depot preparata Zypadhera® (olanzapina), ali taj rezultat nije statistički značajno bolji od drugih depot preparata (P=0.108). Brže su bile rehospitalizirane žene, nezaposleni, oženjeni te pacijenti pozitivnog obiteljskog herediteta, ali bez statistički značajne razlike. Pacijenti sa DUP-om kraćim od 2 godine imali su značajno veću učinkovitost depot terapije na stopu rehospitalizacije u odnosu na one sa duljim DUP-om (P=0,05973). |
Abstract (english) | Aims of the study: Long lasting antipsyhotics are prescribed to decrease noncompliance and therefore decrease relapse of schizophrenia. The most common classification of antipsychotics is to typical (clorpromazine, haloperidol, fluphenazine; great affinity for dopamin receptors in nigrostriatal sistem, often causing extrapyramidal symptoms, no effect on negative symptoms of schizophrenia but can induce them) and atypical antipsychotics (clozapine, sulpiride, risperidone, olanzapine, quetiapine, ziprasidone, aripiprazole; have selective great affinity for mesolimbic dopamin receptors or bigger affinity for 5-HT2 receptors, rarer frequency of extrapyramidal symptoms, therapeutical effect is visible on positive, negative, effective and cognitive symptoms). Treatment goal is to have better control over schizophrenia symptoms using the lowest possible dose. Aim of this study was to compare effectiveness of typical and atypical antipsychotic depot therapy in relation to rehospitalization rate.
Methods: The case records of 233 patients with the diagnose of schizophrenia, hospitalized from January 2013 to January 2014 and treated with typical and atypical depot antipsychotics, were retrospectively reviewed. Exclusion criteria were patients with letal outcome, patients with lack of data (due to treatment in other institutes, turists). Patients' mean age was 44 years (range 19 – 78 years). Patients' follow-up due to rehospitalization rate was one year.
Results: Of total 233 patients, 145 were men (62%) and 88 women (38%). Atypical antipsychotic therapy received 150 patients and typical 83 patients. Rehospitalization rate for typical antipsychotics was 395,8±179,7 days and for atypical 389,7±187,1 days. Rehospitalization rate for Haldol® was 390±172 days, for Moditen® 402,308±190 days, for Rispolept Consta® 398,75±211 days, for Xeplion® 342,656±132 days and for Zypadhera® 405,652±185 days.
Conclusion: Both typical and atypical depot antipsychotics are effective in treatment of schizophrenia. No significant difference in rehospitalization rate between two groups of antipsychotics was observed (P=0,809). Best results are found for Zypadhera® (olanzapine), but still is not significantly better than other depot antipsychotics (P=0.108). Women, unemployed, married and patients with positive family heredity had higher rehospitalization rate but without significant difference. Depot therapy was more effective due to rehospitalization rate in patients with DUP under two years in regard to the patients with DUP over two years (P=0,05973). |